Schouwen zonder graven, niet eerder werd dit in Nederland op zo’n grote schaal uitgevoerd. Tussen januari en augustus 2018 lokaliseerde Siers Infraconsult, in samenwerking met TerraCarta, in het verzorgingsgebied van Stedin 1800 ondergrondse gasleidingen. Siers verwierf de opdracht na een aanbesteding op basis van EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving). Niet alleen de prijs, maar ook (en vooral) de kwaliteit telde mee bij de gunning van de opdracht.
Het doel van het Vectorisatieproject van Stedin, waarvan Schouwen zonder graven een onderdeel was, was om alle gashuisaansluitingen van Stedin te inventariseren en ze te registreren in GIS (Geografisch Informatie Systeem): 1,4 miljoen gasaansluitingen, waarvan 80.000 gasaansluitleidingen met een hoog risico op graafschade. Het risico op en de gevolgen van graafschade door toekomstige grondroerders is daarmee stukken kleiner geworden, omdat de leidingen zichtbaar zijn op Wion-meldingen. Stedin startte het Vectorisatieproject in mei 2016 en het wordt volgens planning in december 2018 formeel afgerond. Gasleidingen met een hoog risico op graafschade zijn leidingen die we over het algemeen vinden bij grote gebouwen (bijvoorbeeld gebouwen met meerdere gasaansluitingen en afsluiters) zoals woongebouwen, ziekenhuizen, kantoren. Stedin is als netbeheerder verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit en gas naar bijna twee miljoen particuliere, zakelijke en overheidsklanten.
In het veld
Siers kreeg de opdracht gasleidingen in het veld te vinden zonder graafwerk of in te brengen objecten en/of stoffen, met een maximale afwijking van dertig centimeter. Deze uitgesloten methodes zouden namelijk extra risico’s op graafschades hebben opgeleverd, wat juist voorkomen moest worden. Bovendien geeft graven op zo’n grote schaal overlast voor de omgeving en vraagt het veel afstemming met grondeigenaren.
Resultaat boven verwachting
Stedin beoordeelde de voorbereiding en de uitvoering door Siers als uitstekend. 90,5% van de aansluitingen werd succesvol verwerkt. En dat was volgens Dino van Vendeloo van Stedin boven verwachting. “We hebben het project ervaren als een uitdaging. We hadden een vraag, maar hoe formuleerden we die juist om het gewenste resultaat te bereiken? We waren op zoek naar een iPhone, terwijl de Nokia 3310 nog maar net op de markt was. Pionieren? Ja, dat was het zeker.” Jeffrey van Rijswijk was namens Stedin vanaf het prille begin betrokken: “Maar wel pionieren met een hoge kwaliteitsstandaard. We zochten en vonden uiteindelijk een compleet nieuwe aanpak om kunststof gasleidingen in de grond inzichtelijk te krijgen. Dat waren niet enkel de technieken zelf, maar een combinatie van verschillende methodieken en technieken. De kwaliteit werd gegarandeerd door onder meer inpandig te schouwen, zeer gericht detectieonderzoek te doen, dubbelchecks uit te voeren en onzekere leidingen (nog) niet te vectoriseren.”
Samenwerking
Siers was als hoofdaannemer verantwoordelijk voor de werkvoorbereiding en het projectmanagement. TerraCarta was als onderaannemer grotendeels verantwoordelijk voor het veldwerk: de schouw en het detectieonderzoek. In totaal waren 16 medewerkers fulltime aan het werk. “We zaten in een lerend proces, want er was voor deze opdracht, met name in deze orde van grootte, geen goede referentie”, vertelt Niels Hartogsveld van Siers Infraconsult.
TerraCarta is expert op het gebied van ontwikkeling en toepassing van detectietechnieken, zoals Ground Penetrating Radar (GPR, oftewel bodemradar/grondradar), maar ook andere technieken, zoals radiodetectie, trillingen en geluidsgolven, invasieve technieken en diverse vormen van grondroeren. Sander Koekkoek van TerraCarta: “We deden een soortgelijke opdracht al eens eerder voor een andere netbeheerder, maar daar was graven wel toegestaan. De manier zoals het nu is uitgevraagd, is heel uniek geweest. Niet alleen de manier, maar ook de schaalgrootte en de locaties. Neem bijvoorbeeld Rotterdam, met zijn gigantische panden en de hoge parkeerdruk. De (non-destructieve) aanpak die wij Stedin konden bieden was het maximaal haalbare om een zo betrouwbaar mogelijk resultaat te halen”.
Nieuwsgierig
Er is één verhaal dat het succes van de zorgvuldige werkwijze in het veld van Siers illustreert. Niels Hartogsveld: “Onze medewerkers vonden een gasleiding, diagonaal tussen een boerderij en de openbare weg. Iedereen was er van overtuigd dat dit niet mogelijk kon zijn. Andere kabels en leidingen waren namelijk enkele meters verder gelokaliseerd. De gasleiding zou hier logischerwijs ook moeten liggen. Een bij het project betrokken Stedin-medewerker (woonachtig in dit gebied) ging, zo nieuwsgierig als ze was, op zoek naar de ligging. Zij vond op straat een afsluiter: het bewijs dat de gasleiding daar inderdaad lag.”
Heel vroeg betrokken
Niels Hartogsveld: “Waar wij veel voordeel van hebben gehad, is dat we zo vroeg in het proces werden betrokken. We kregen van Stedin de ruimte om mee te denken. Aanvankelijk zou de opdracht zijn alleen met een grondradar leidingen te zoeken. Wij adviseerden Stedin om vooraf inpandig te gaan schouwen om de betrouwbaarheid van de ligging van de leidingen te vergroten. Dat hebben we in de uitvoering inderdaad kunnen doen.”
Oplossing vanuit de markt
Het was een open aanbesteding, waarin Stedin de markt naar een oplossing vroeg, met de kaders van Stedin als uitgangspunt. De totale aanbesteding voor Schouwen zonder Graven, inclusief twee rondes zeer gedegen praktijktesten, heeft bijna een jaar geduurd. Siers/TerraCarta kregen na verschillende rondes de opdracht gegund. “Een fijne en open samenwerking”, aldus Jeffrey van Rijswijk. “Er bestond een hoge betrokkenheid bij Siers en TerraCarta. Er was een open en transparante houding, zowel in de schriftelijke stukken als in de gesprekken. De meedenkende houding was in deze samenwerking heel typerend en heeft sterk bijgedragen aan het succes van het project.”